Nowy Szpital

Na początku lat 70-tych rozpoczęto starania o budowę nowego szpitala powiatowego w Janowie Lubelskim. Przygotowano dokumentację i zatwierdzono jego budowę w planie 5-letnim 1971-1975. W roku 1974 wieloletnie starania o budowę szpitala zostały uwieńczone powodzeniem. W kwietniu tego roku pierwsze ekipy budowlane weszły na plac budowy. Ruszyła długo oczekiwana przez wszystkich budowa.

W okresie od 1974 r. do 1982 r. wybudowano szpital o liczbie łóżek 272. Wykonawcą budowy było Biłgorajskie Przedsiębiorstwo Budowlane, które po raz pierwszy w swej historii budowało taki obiekt. Niejednokrotnie fachowcy uczyli się dopiero na miejscu w trakcie budowy. Projektantem szpitala była architekt Zofia Falkowska. Dyrektorem Biłgorajskiego Przedsiębiorstwa Budowlanego był inż. Stanisław Olszewski, kierownikiem budowy Józef Ścipień. Swoją pomocą w trakcie budowy służyli dyrektorzy Lubelskiego Zrzeszenia Budownictwa inż. Kmicic i mgr Niemiałkowski. Do prac włączyły się: Lubelskie Przedsiębiorstwo Instalacji Sanitarnych, Lubelskie Przedsiębiorstwo Instalacji Elektrycznych, Centrala Zaopatrzenia Lecznictwa, Zakłady Naprawcze Sprzętu Medycznego w Rzeszowie.

Otwieranie poszczególnych oddziałów 12.VI.1982 roku o godzinie 14:00 dokonano uroczystego długo oczekiwanego otwarcia nowego szpitala w Janowie Lubelskim przy ulicy 22-go Lipca 149. Otwarcia dokonał ówczesny dyrektor ZOZ-u Krzysztof Jakub Kalita, który pełnił tę funkcję od 11.V.1981 r. Na otwarcie przybyli z-ca dyr. Departamentu w Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej inż. arch. Chwalibogowski, główny projektant inż. arch. Z. Falkowska z Biura Studiów i Projektów Służby Zdrowia w Warszawie, wojewoda Tarnobrzeski płk Bogusław Jaźwiec, I sekretarz KW PZPR mgr inż. Janusz Basiak, Główny Lekarz Wojewódzki w Tarnobrzegu dr Witold Furgał, Naczelnik Miasta i Gminy Janów Lubelski Stanisław Pyć, a także wykonawcy, pracownicy wydziału lekarskiego i opieki społecznej, dyrektorzy sąsiednich ZOZ-ów i niektórych zakładów w Janowie Lubelskim. Szpital uruchamiano etapami bez zamykania okresowego szpitala. Na posiedzeniu Dyrekcji ZOZ w dniu 26 I 1982 r. ustalono, że oddziałowe i niektórzy kierownicy będą delegowani do nowego szpitala celem przygotowania podległych im jednostek do otwarcia.

Pierwszych pacjentów przeniesiono ze starego szpitala do nowego w dniu 28.IV.1982 r. były to dzieci przeniesione na nowy oddział Dziecięcy. Pierwszym pacjentem nowego szpitala był Andrzej Kaproń lat 12. Pierwszą chorą przyjętą do szpitala w Izbie Przyjęć była Małgorzata Mazur, natomiast pierwszymi dyżurnymi byli: lek. Ewa Winiarska, lek. Krzysztof Cierpiatka, lek. Andrzej Kowalik, pielęgniarki Halina Sulowska, Anna Królikowska, uczennice Liceum Medycznego Pielęgniarek: Mirosława Zapora, Renata Placha, Marzena Strzałka, Ewa Rożek, pielęgniarki odcinkowe Krystyna Łukasik, Stefania Blacha.

Oddział Wewnętrzny przeniesiono 29.IV.1982 r. od 17-1730 chorych przewiózł Jan Sowa "Nysą" z RKTS w ciągu pół godziny. Pierwszy chory przekroczył próg Oddziału Wewnętrznego po przecięciu wstęgi przez byłego dyrektora ZOZ-u lek. W. Anasiewicza i obecnego w tym czasie dyrektora lek. K. Kalitę. Tu pierwszymi chorymi byli Mieczysław Burek, Romualda Dziadosz. Kadra oddziału: lek. Marianna Żak - ordynator, lek. Władysław Serafin - z-ca ordynatora, lek. Elżbieta Kolibska, lek. Andrzej Kamiński, lek. Urszula Dyś, lek. Edyta Figiel, lek. Marta Piłat-Działak, lek. Maria Rząca, lek. Marek Abramowicz, pielęgniarka oddziałowa Tadeusza Łata, Helena Kotuła i inni. "W trakcie spotkania zorganizowanego przez personel oddziału, ktoś przekazał wiadomość, że w starym Oddziale Wewnętrznym utopiło się 3 szczury co przyjęto za dobry znak".

Pierwszą jednostką, która przeniosła się do obiektu nowego szpitala było Pogotowie Ratunkowe, potem Przychodnia Specjalistyczna, Administracja, a także Służby Techniczne. W maju kolejno przeprowadzały się: 5.V.1982 r. - kuchnia mleczna i kuchnia ogólna, 5.V.1982 roku rozpoczęła przeprowadzkę apteka (kierownik mgr Stanisława Łukasik), 6-7.V.1982 r. depozyt ubrań, 6.V.1982 r. laboratorium centralne (kierownik mgr Maria Romaniuk), 19.V.1982 r. fizykoterapia. 2.V.1982 r. o godzinie 1400 rozpoczęła się przeprowadzka oddziału Położniczo - Ginekologicznego i Noworodkowego. W przepro-wadzce uczestniczył z-ca ordynatora lek. Jerzy Morylowski i położna oddziałowa Anna Kiełb. Pierwsza chora - Anna Kamińska. Ordynatorem był lek. Józef Krawczyk, jego zastępcą lek. Jerzy Morylowski, lekarze - Krystyna Patejuk, Euzebiusz Woszczyński, Grażyna Kamińska, Henryk Dyś, Roman Kaproń, położna odcinkowa Maziarz, Anna Małysz. Oddział Noworodków - ordynator Halina Żugaj - Smyk, lek. Ewa Winiarska, pielęgniarka oddziałowa Teresa Staszewska.

Oddział Chirurgiczny przeniesiono 10.VI.1982 r. Pacjenci zostali przeniesieni w przeddzień uroczystego otwarcia szpitala 11.VI.1982 r. Ordynatorem był wówczas lek. Władysław Anasiewicz, który pełnił tę funkcję do 1994 r., zastępcą lek. Krzysztof Kalita, reszta personelu: lek. Mieczysław Dybiec, lek. Piotr Rząca, lek. Piotr Wilkos, lek. Danuta Piotrowska, lek. Marian Urban, lek. Roman Bańkowski, lek. Andrzej Kowalik, lek. Jacek Sampor, dr n. med. Tadeusz Oleksy, pielęgniarka oddziałowa Janina Iwan Woźnica.

W pierwszych latach działalności nowego szpitala borykał się z wieloma trudnościami z powodu dużych braków kadrowych i organizacyjnych oraz zaopatrzenia w sprzęt medyczny. W ciągu dziesięciu lat sytuacja systematycznie ulegała poprawie, co odzwierciedlają warunki w poszczególnych oddziałach np. Oddział Dziecięcy początkowo prawie bez kadry lekarskiej. Do czasu zatrudnienia ordynatora prowadzony w bardzo ciężkich warunkach przez lek. Borowską potem lek. Ziółkowską. Ordynatorem została lek. Urszula Piwkowska. Wydzielone zostało 7 łóżek na Neurologię Dziecięcą. Uruchomiono również Poradnię Neurologii Dziecięcej. Rozbudowano opiekę pediatryczną podstawową. Zatrudniono 4 lekarzy pediatrów w rejonowych Poradniach D i D1 w Janowie Lubelskim oraz w czterech poradniach dziecięcych w Ośrodkach Zdrowia. Niski wskaźnik umieralności niemowląt świadczył o dobrej opiece pediatrycznej. Oddział położniczo-ginekologiczny pod kierownictwem lek. Józefa Krawczyka poprawił znacznie swoją działalność. Możliwości diagnostyczne w zakresie patologii ciąży i porodu poprawiły się po otrzymaniu Ultrasonografu podarowanego przez organizację z RFN. Działalność położniczo - ginekologiczna prowadzona przez lekarzy ginekologów oraz położne środowiskowe zapewniła również czynną opiekę nad ciężarną, oraz kobietą w okresie połogowym, a także zorganizowano pracownię cytologiczną.

W zakresie chorób wewnętrznych funkcjonowały 3 oddziały. Oddział Chorób Wewnętrznych I o najszczuplejszej obsadzie lekarskiej. Był on główną bazą szkoleniową lekarzy w zakresie interny. Oddział prowadził 4-ro łóżkową salę intensywnej opieki kardiologicznej z dość dobrym wyposażeniem. Największym problemem poza brakiem leków był brak elektrod, termometrów lekarskich i papieru do zapisu EKG. Dla poprawienia opieki neurologicznej wydzielono dziecięco łóżkowy Pododdział Neurologiczny w ramach I Oddziału Chorób Wewnętrznych. Zatrudniono neurologów w wymiarze 1 1/2 etatu, którzy przyjmowali pacjentów w Poradni Neurologicznej. Obecnie pododdział neurologiczny obsługiwany jest przez lek. Krystynę Cierpiatkę, lek. Marka Winiarskiego, którzy przygotowują się do II stopnia i lek. Agnieszkę Konefał z I stopnia specjalizacji. ZOZ w Janowie Lubelskim posiada także Oddział Wewnętrzny II, który znajduje się w budynku starego szpitala, został on otwarty w 1983 r. i liczył wówczas 20 łóżek. Znajduje się tam także Ośrodek Dializ Pozaustrojowych, który pierwsze hemodializy wykonał 29.IV.1983 r.

Na terenie starego szpitala znajduje się też Oddział Chorób Płuc i Gruźlicy prowadzony przez pewien czas przez 1 lekarza łącznie z Poradnią Przeciwgruźliczą. Później jeden z lekarzy zdecydował się na specjalizację z pulmonologii. Z biegiem czasu liczba pracujących tam lekarzy zwiększyła się obecnie jest ich 4.

Oddziałem, który posiadał jedną z lepiej wyszkolonych kadr lekarskich był Oddział Chirurgiczny. Pozwoliło to na rozszerzenie zakresu operacji tak jakościowego jak i ilościowego. Wykonywano przeciętnie powyżej 700 operacji rocznie. Działalność Ordynatora zmierzała do doskonalszego wyspecjalizowania poszczególnych asystentów w węższych działach chirurgii, jak urologia, chirurgia naczyniowa, dziecięca, a także onkologiczna. Ściśle z Oddziałem Chirurgicznym współpracował zespół Oddziału Intensywnej Opieki Medycznej, w którym zatrudnionych było 3 lekarzy anestezjologów. Mimo wyszkolonego personelu odczuwano niedostatki, głównie z powodu braku leków anestetycznych, płynów infuzyjnych, drobnego sprzętu jak igły, strzykawki, rury itp. Oddział otrzymał pomoc z "Rotary International" z USA w postaci respiratora typu "Benet", który poprawił możliwość resuscytacji oddechowo - krążeniowej, a szczególnie ciężkich stanów prowadzonych przez dłuższy czas.

Najmłodszym oddziałem był Oddział Ortopedii i Traumatologii otwarty dzięki staraniom lek. Krzysztofa Kality, który został jego ordynatorem. Otwarcie nastąpiło 18.X.1989 r., w którym uczestniczyli m.in. prof. dr med. Donat Tylman - Krajowy Specjalista Ortopedii i Traumatologii, dr med. Kazimierz Machowski - wojewódzki specjalista dr Witold Furgał - Główny Lekarz Wojewódzki. Personel Oddziału w pierwszych latach działalności stanowili: ordynator lek. Krzysztof Kalita, lek. Ryszard Niewolny, lek. Marek Kokoszka, lek. Witold Siedlaczek, lek. Agata Łukasik, lek. Zenon Góra, lek. Dariusz Sowa, sekretarka Henryka Zielonka, pielęgniarki: Anna Krzos, Danuta Serwatka, Bożena Ptasznik, Wiesława Kaproń, Grażyna Chołody, Krystyna Maciejczak, Krystyna Kędziora, Elżbieta Drewniowska, Maria Kotuła, Danuta Grzegórska, Ewa Lewandowska, Urszula Krasowska, Halina Krawczyk, Genowefa Majewska. Oddział już od pierwszych dni działalności zaczął odnosić sukcesy. W pierwszym roku działania wykonano 145 operacji ortopedycznych na wydzielonej dla Ortopedii sali operacyjnej. 11.XI.1991 r. wykonano tu totalną alloplastykę biodra uwieńczoną powodzeniem.

Energiczny ordynator nie spoczął na laurach i jego staraniem 27.IV.1991 r. w ramach Oddziału Ortopedii i Traumatologii otwarty został Pododdział Ortopedii Traumatologii i rehabilitacji Dziecięcej gdzie dr Kalita przyjmował dzieci do usprawniania, pacjenci byli tu kierowani z Lublina na przygotowany w punktach plan usprawniania. W styczniu 1992 r. posunięto się dalej i wprowadzono profilaktykę dysplazji biodra w ramach której lek. K. Kalita i M. Kokoszka badali biodra u noworodków w poradni Ortopedii Dziecięcej. W Pododdziale Rehabilitacji Dziecięcej zorganizowano także szkołę dla leczonych tam dzieci. Liczba dzieci wynosiła od 10 do 15 w wieku od kilku miesięcy do 18 lat. Długotrwały proces rehabilitacji powodował, że dzieci te były zmuszone do przebywania w szpitalu dość długo, a bez zapewnienia nauczania w oddziale wiele z nich nie mogłoby ukończyć szkoły. Na oddziale znajdowała się sala lekcyjna z wyposażeniem w pomoce naukowe. Niestety z powodu braku środków finansowych na jej utrzymanie szkoła została zamknięta.

Z chwilą uruchomienia nowego szpitala, pracę rozpoczął także - Dział Pomocy Doraźnej spełniał i pełni ważną rolę gdyż przez Janów przebiegają dwie drogi krajowe. W ramach Działu Pomocy Doraźnej działa Izba Przyjęć, Ambulatorium chirurgiczne, w planach szpitala jest otwarcie Oddziału Ratunkowego. Od 1989 roku funkcję kierownika pogotowia pełni dr Marian Urban. W szpitalu znajduje się również kaplica szpitalna.

Aby wszystkie oddziały szpitala mogły funkcjonować w miarę sprawnie pracował dla nich dział diagnostyczny, który na przestrzeni lat swojej działalności został ulepszony i unowocześniony. W ramach działu pracuje laboratorium analityczne, pracownia RTG, pracownie endoskopowe, EEG, EKG. Laboratorium analityczne zostało wyposażone w nowoczesną aparaturę m.in. gazometr do oznaczania elektrolitów, zorganizowano również pracownię bakteriologiczną - badającą tlenowce i beztlenowce. Z laboratorium została wyłączona pracownia serologiczna i włączona do Punktu Krwiodawstwa. Obecnie pracownia jest własnością szpitala. Udało się także zorganizować całodobową pracę laboratorium. Rozwinęła się znacznie praca Punktu Krwiodawstwa, gdzie pobierano przeciętnie 350 litrów krwi rocznie.

Dla lepszego wykorzystania krwi wprowadzono częściową preparatykę krwi (odciąganie osocza). Preparatyka krwi to rozdzielenie krwi na jej składniki. Jest to możliwe dzięki rozwojowi nauk medycznych m.in. właśnie transfuzjologii i hematologii. Punkt Krwiodawstwa obecnie nie jest własnością szpitala, jest placówką Wojewódzkiej Stacji Krwiodawstwa w Lublinie. Pracownicy Punku są pracownikami Wojewódzkiej Stacji Krwiodawstwa, a nie pracownikami w Janowie. Obecnym kierownikiem Punktu Krwiodawstwa jest lek. A. Mrozowski.

Szpital posiada także RTG i USG. Pracownia RTG działa od 1985 r., kiedy to został zatrudniony radiolog. Później zatrudnieni zostali technicy rtg. Mimo to jakość świadczonych usług nie była najlepsza, gdyż aparaty szczególnie krajowej produkcji typu X-18 były bardzo zawodne i awaryjne. Odczuwano braki dobrej jakości filmów i odczynników oraz środków kontrastowych do badań. Dyrekcja miała duże trudności z utrzymaniem w ruchu pracowni RTG w starym szpitalu, a także z serwisem technicznym. W szpitalu nowym jest zatrudnionych 2 lekarzy radiologów i są dwie pracownie RTG. Jeśli chodzi o pracownię USG pierwsze usługi zaczęła świadczyć już w 1988 roku. Pierwszy aparat USG to Sono Line, który został później uszkodzony. Następny zakupiony w 1993 roku działa do dziś. Także Rotary International ze Stanów Zjednoczonych przesłała na potrzeby szpitala dwa aparaty rentgenowskie, dotarł tylko jeden z nich drugi zaginął. Wysłano także sześć ultrasonografów nie dotarł ani jeden również zaginęły w drodze. Obecnie szpital posiada dwa ultrasonografy. W listopadzie utworzono także pracownię gastrofiberoskopi po uzyskaniu gastrofiberoskopu typu OLYMPUS zakupionego dzięki Dyrekcji Huty Stalowa Wola. Pierwsze badania gastroskopowe wykonywali: dr M. Dybiec, dr M. Żak i dr T. Borowski. Zakup tego urządzenia zapoczątkował nową erę małoinwazyjnych badań górnego odcinka przewodu pokarmowego. Od roku 1998 pracownia posiada nowy aparat i wykonuje się 7 gastroskopii w ciągu dnia, badania wykonują dr Piotr Roczniak i dr Włodzimierz Kostrzewa. Szpital posiada również pracownię rektoskopową do diagnostyki chorób esicy, odbytu i odbytnicy. Do 1998 r. szpital posiadał kolonoskop, którym można było wykonywać badania endoskopowe całego jelita grubego, niestety uległ on uszkodzeniu, a zakup nowego urządzenia jest bardzo kosztowny.

W szpitalu działała również apteka, w której zorganizowana została produkcja płynów infuzyjnych. Co poprawiło zaopatrzenie w płyny, a także dawało duże oszczędności finansowe. Produkowano 100 butelek na dobę. Dla pełnej kontroli płynów infuzyjnych by miały dłuższą ważność i by mogły być stosowane zostało zorganizowane laboratorium tzw. zwierzętarnia, gdzie płyny testowano na królikach. Były to testy na "pyrogeny". Pyrogeny są to ciała białkowe, które znajdując się w kroplówkach powodują gorączkę. Płyny do testowania przywożono tu m.in. ze Stalowej Woli. W chwili obecnej zaprzestano w Szpitalu Janowskim produkcji tych płynów ze względu na sterylność.

Oprócz działalności w ramach oddziałów szpitalnych każdy ordynator prowadził poradnię konsultacyjną. Początkowo w pełni swojej roli nie spełniały poradnie neurologiczna i okulistyczna z powodu braku kadry medycznej. Od roku 1984 funkcjonowała Poradnia, która zabezpieczała pracowników Służby Zdrowia. Działała do 1999 roku. Została zorganizowana Poradnia Zakładowa Fabryki Maszyn. Zorganizowano też Międzyzakładową Poradnię przy Partyzanckim Parku Pamięci Narodowej, która obejmowała opieką południowo-zachodniej części miasta. Początkowo działała jedna Poradnia Rejonowa, liczba ta zwiększyła się do 4, które działają obecnie. Do 1998 r. kierownikiem przychodni była lek. Bożena Adamczyk.

Podstawowa Opieka Zdrowotna w Z ZOZ sprawowana była także w ramach Gminnych Ośrodków Zdrowia. Ludnością opiekował się personel 14 ośrodków zdrowia i 1 punkt felczerski. W ośrodkach tych szczególnie odczuwany był brak lekarzy stomatologii. Niedoskonałości, które pojawiły się w pracy Ośrodków wynikały często z braku operatywności niektórych kierowników Ośrodków Zdrowia. W końcu badanego okresu ZOZ zabezpieczał opieką medyczną w 10-ciu Ośrodkach Zdrowia.

Szpital w Janowie Lubelskim mimo występujących trudności różnorodnej natury jak: dekapitalizacja sprzętu i pomieszczeń, płac na niskim poziomie, zadłużenia, w wyniku całokształtu działalności służby zdrowia, rozwijał się i starał świadczyć usługi na jak najwyższym poziomie. Poszczególne oddziały były stale rozbudowywane i modernizowane. Na przestrzeni kilku lat działalności szpitalnictwa w Janowie za największe osiągnięcie należy uznać uzyskane zmiany w świadomości ludzi dotyczące zdrowia i choroby, pozytywne zmiany ich potrzeb w zakresie higieny osobistej i społecznej oraz wyrobienie ogromnego zaufania do umiejętności lekarzy oraz innych pracowników Służby Zdrowia.

Monika Koguc
("Historia Szpitalnictwa W Janowie Lubelskim Po II Wojnie Światowej W Latach 1945-1998")